Harvard adopts open access policy!

از این به بعد مقالاتی که دانشمندها و دانشجوهای دانشگاه هاروارد توی رشته های مختلف انجام میدن رو میتونید به صورت رایگان از وب سایت دانشگاه هاروارد دانلود کنید . یه لحظه به قضیه دقت کنید میدونید این یعنی چی؟ یهنی دانشگاه داره از منابع اعتباری خودش خرج میکنه و مقالات تحقیقاتیه محقق هاشو که قبلا باید برای خوندنش پول میدادی رو رایگان در اختیار بقیه میذاره . این یعنی ارزش گذاشتن و بها دادن به اون دانشمند . قابل توجه آن مسئولینی که اینجا رو نمی خونند

مکانیک آماری مال پرنده هاست

این عنوان مقاله ای است که در مجله فیزیکس تو دی چاپ شده. با اینکه صورت مساله به نظر ساده می آید اما بسیارپیچیده است.
یک گروه بزرگ چند ملیتی فیزیک دان و زیست شناس که هسته مرکزی شان در رم مستقر است؛ به مدت سه سال رفتار دسته جمعی سارها را مورد بررسی دقیق قرار داده اند تا بتوانند آن را مدل سازی کنند. مدل هایی از این دست کاربرد زیادی در پیش بینی رفتار سیستم های پیچیده از قبیل بازار بورس، نتیجه انتخابات، تاثیر تبلیغات در فروش یک کالا و...دارد.
گروه به منظور جمع آوری داده در مقیاس بزرگ و در سه بعد وسایل عکاسی و فیلم برداریشان را در پشت بام ایستگاه راه آهن رم نصب کرده، هر روز بعد از ظهر ضمن بازگشت دسته دسته سارها، به مدت بیست دقیقه در هر ثانیه ده فریم از آنها عکس گرفته اند.
هر دسته سار شامل دست کم دویست و دست بالا پنجاه هزار سار است. سخت ترین قسمت کار برای گروه بررسی و تحلیل عکس ها و به قولی پیدا کردن اینکه کی به کی است بوده .
مهم ترین نتیجه این تحقیق تا به اینجا کمی سازی برهم کنش بین پرنده ها در یک دسته در حال حرکت است. بررسی داده های سه بعدی نشان می دهد یک پرنده با تمام همسایه هایش که در فاصله ای مشخص از او قرار دارند برهم کنش ندارد. توزیع زاویه ای نزدیک ترین همسایه هر پرنده در عکس های گرفته شده حاکی از آن است که احتمال برهم کنش هر پرنده با همسایه های کناریش به مراتب از احتمال برهم کنش با همسایه پشت سری و جلویی اش بیشتر است. بررسی داده ها برای بررسی احتمال برهم کنش با همسایه دوم و سوم هم به همین نتیجه منتهی می شوند. فیزیولوژی چشم هم این ادعا را تایید می کند. غیرهمسانگرد بودن برهم کنش پرنده ها با همسایه هایشان نقش موثری در توضیح این پدیده که دسته پرندگان ضمن برخورد با مانع (شکارچی) به سرعت تغییر شکل داده به نظم اولیه شان برمی گردند دارد.

----------------------------------------------------------------
پ.ن. حالا هی بشینید بگید زیست علم محضه نه کاربردی . نشستن 3سال به جای کفتر بازی به نحوه پرواز پرنده ها خوب دقت کردن و باهاش تغییرات بورس رو پیش بینی کردن . بابا همه قانونها تو دل خود همین چیزاییه که ساده ازش میگذریم ، چشمها را باید شست!
پ.ن.2.کلاس بیوفیزیکه ما شروع شد اگر همکلاسیهای عزیز ما را کتک نزنند باید بگم خیلی درس باحالیه و خیلی خوشم میاد ازش . البته امیدوارم مثل ماجرای بیوشیمی فیزیک نشه !
پ.ن.3. باتوجه به آن چیزهایی که خود ِ سلولیهای 84 می دانند باید گفت : زنده باد دکتر منتصر!

اندکی این مثنوی تاخیر شد

با عرض پوزش از دوستان . چون زمان امتحانا بود فرصت نشد این صفحه چندان به روز بشه . الان هم که امتحانا تموم شده فکر کردید داریم زیر کرسی واسه خودمون چرت می زنیم!؟ زهی تصور باطل! الان هم نشستیم پای کامپیوتر درحال کارهای علمی و جانفشانیدن هستیم . دوستی میل زده بود و درمورد کتابهای سیستماتیک پرسیده بود . راستش برای گیاهی بوتنا ایرانیکا هست برای جانوری هم راستش نمی دونم ! اما اگر سال اولی هستید و الان که رفتید ترم دوم اگه میخواید یه چیزی بخونید که به درد دنیا و آخرتتون بخوره حتما حتما حتما ""شیمی آلی"" بخونید فرقی هم نداره چه رشته ای هستید . یه زیست شناس اگه شیمی آلی و بیوشیمی ندونه کلاهش پس معرکه است.

پ.ن. جای شما خالی رفتیم سمینار یکی از بچه های فوق . کمی تا اندکی افتضاح بود. همین برای توضیح عمق فاجعه کافیست، ولی کیک آخرش چسبید!!

نوبل بامزه!

ایگ نوبل یا نوبل بامزه (خودم این معادل رو براش انتخاب کردم!) جایزه ایه که هرسال اول پاییز قبل از اعلام برندگان نوبل اصلی ، به دانشمندهای رشته های مختلف که تحقیقات جالبی داشتن اهدا میشه . تحقیقات ِ کاملا علمی که وقتی آدم نتایجش رو میشنوه براش عجیب و بامزه ست . برگزار کننده های این مراسم خودشون از برندگان نوبل هستن و حتی بعضی ازافرادی که برنده این جایزه شدن برای همین تحقیق نوبل اصلی رو هم بردن . وای فقط این لیست برندگان و کارای تحقیقاتیشون رو بخونید ببینید چقدر جالبه . استخراج اسانس وانیل از پهن گاو! جذابیت بوی پنیر و بوی پای انسان برای پشه ماده آنوفل(ناقل مالاریا) ، چرا دارکوبها گردن درد نمیگیرن! چرا ماکارونی رو که خم میکنی به چندین قسمت میشکنه ، قانون 5 ثانیه مثلا اگر یه چیز خوردنی بیوفته روی زمین تا قبل از 5ثانیه اگه از رو زمین برش داری آلوده نیست و میشه خوردش ، افزایش میل جنسی بین شترمرغهای تحت پرورش انسان! ، چرا وقتی دوش میگیریم پرده حمام به سمت داخل خم میشه! ، معلق نگه داشتن قورباغه توی هوا بدون استفاده از هیچ وسیله ای فقط با میدان مغناطیسی ، علت ایجاد حس بد نسبت به صدای کشیدن ناخن رو تخته ، اینکه سیاه چاله ها تمام تجهیزات لازم برای اینکه مکان جهنم باشن رو دارن! ، علت وابسته به سیستم عصبی ِ شایع بودن دست توی دماغ کردن در بزرگسالان!! ، محاسبه تعداد عکسهایی که باید گرفته بشه تا هیچ کسی از افراد گروه ِ توی عکس چشماش بسته نباشه و خلاصه کلی کارای جالب که باید خودتون ببینید . امیدوارم چند وقت دیگه اسم دانشمندهای ایرانی هم توی این لیست بیاد!

نظم هستی

نشنال ژئوگرافیک یه سری عکسهای جالب رو تحت نام نظم در هستی جمع آوری کرده که به طور دیوانه کننده ای جالب هستن . یعنی آدم واقعا نمیدونه چی باید بگه وقتی این همه نظم ، دقت و ظرافت رو میبینه و این تازه فقط اون چیزهاییه که ما تونستیم ببینیم و درک کنیم ! دیدن یه کرم خاکی به اندازه خوندن کتابهای آلبرتز و لنینجر و ... آموزنده هست اگر بتونیم زبانش رو بفهمیم ! خب مطلب علمی مهمی که می خواستم امروز براتون بگم اینه : لطفا کمی نگاه کنید ، کمی بیشتر
نظم در :
حیوانات _ گلها _ گیاهان _ دنیای میکروسکوپی1 و دنیای میکروسکوپی 2 _ آب _
بلورهای آب _ یخ و برف _ طبیعت _زمین1 _ زمین 2_ زمین3 _ سیارات _ ستاره ها
_شنزار ها _ صخره ها

سلول خاکستری

هزینه هاش بالاست ، دستگاهش رو نداریم ، حداقل یه سال باید روش کار کنیولی ایده خوبیه!!!
این عبارتها رومعمولا به شکلهای مختلف از زبان اساتید وقتی ایده توی کله تون رو میگید به خصوص اگه دانشجوی لیسانس باشید ، خواهید شنید . خب البته خداییش راست میگن ولی با اینکه این یه واقعیت ِ که ما امکانات برای هر فکری که به صورت لامپ بالای کله مون روشن میشه نداریم اما به این حرفها گوش نکنید و کار خودتون رو بکنید . فکر کردن و ایده دادن که دیگه احتیاج به بودجه و امکانات نداره ، یه سری سلول خاکستری میخواد که خدا رو شکر توی جمجمه همه هست . اینقدر هم خر نزنید ! براساس آخرین تحقیقات لابراتوار پروفسور مهزاد ، خرزدن موجب تحلیل و آپوپتوز سلولهای خاکستری کورتکس میشه ، حالا از من گفتن .

غیر زیستی

بلاخره فهمیدم ! فکر می کنم از پنج سالگی یا شاید کمتر همیشه برام سوال بود که چرا وقتی توپ پینگ پونگ رو روی یه سطح با انگشت شست محکم به سمت پایین بهش نیرو وارد میکنیم ، تا یه مسافتی میره جلو بعد بر میگرده . تا اینکه بلاخره یکی از دوستای فیزیکدانم رو دیدم و پرسیدم . موقعی که به توپ اونطوری که گفته شد نیرو وارد میشه داریم به توپ دو نوع سرعت میدیم یکی مولفه سرعت به سمت جلو و یکی دیگه مولفه سرعت چرخشی . توپ با مولفه سرعت رو به جلو تا یه مسافتی رو میره وقتی که این سرعت صفر شد حالا سرعت چرخشی به توپ حرکت در سمت عکس رو میده و توپ برمیگرده . :)

اساس تکامل

ژن را به خاطر بسپار ، فرد مردنیست !

ریشه تکاملی غیرت و حسادت

غیرت و حسادت دو ویژگی اختصاصی اخلاقی به ترتیب در آقایان و خانمهاست . همونطور که میدونیم هر صفت ثابتی که یک موجود الان داره از اجدادش و طی تکامل به وجود اومده و مسلما این دو ویژگی اخلاقی هم ریشه تکاملی از نوع و شرایط زندگی اجداد ما دارند. این دو صفت رو علاوه بر انسان در سایر پستانداران هم میشه دید. اما ببینیم این دو ویژگی از کجا میان . میدونیم که در موجودات قبل از پستانداران (از نظر تکامل سیستم تولیدمثل) نگهداری از جنین ، تغذیه و همینطور نگه داری و تغذیه نوزاد بعد از تولد به وسیله هر دو جفت نر و ماده صورت میگیره ، چیزیکه درمورد پرنده ها مشاهده میکنیم ، از زمان تخم گذاری به بعد نگهداری ، گرم نگه داشتن ، بعد از تولد ، نگهداری و تغذیه به صورت مساوی توسط هردو فرد نر و ماده صورت میگیره ، به خاطر همین در این موجودات همیشه سیستم تک همسری وجود داره ، اما در پستانداران به علت قرار گرفتن جنین در بدن فرد ماده ، تمام مصرف انرژی و مسئولیتهای تغذیه و نگهداری برعهده فرد ماده است و فرد نر هیچ نقشی در پروسه رشد و نگه داری نوزاد نداره سیستم چند همسری در پستانداران مشاهده میشه مثل شیرها ،گوریلها و ...
خب ببینیم در طبیعت چه اتفاقی میوفته ، یک گوریل نر داریم با جفتش ، گوریل نر میدونه که تنها راه انتقال ژنهاش به نسل بعد (اولین اصل تکامل) از طریق جفتشه و خوب هم میدونه که فرد ماده از نظر توانایی برای تولید زاده محدودیت داره . خب حالا این گوریلی که همه اینها رو میدونه وقتی جفتش رو به همراه یه گوریل نر دیگه ببینه چه اتفاقی میوفته !؟ اون در واقع باقی موندن ژنهای خودش رو در خطر میبینه و سعی میکنه با حالت پرخاشگر نر رقیب رو از میدان به در کنه . این چیزیه که در جوامع انسانی به عنوان غیرت میشناسیمش . و اما در مورد حسادت که ویژگی زنانه است ، گوریل ماده داره تمام انرژی و تواناییهای خودش رو صرف انتقال و باقی موندن ژنهای یک فرد میکنه ، بنابراین وقتی میبینه این فرد نر که اومده تمام انرژی و توانایی بدنی او رو برای باقی موندن ژنهای خودش استفاده کرده داره به فرد ماده دیگری نزدیک میشه حس و رفتاری درش بروز میکنه که در بین انسانها به عنوان حسادت (حسادت مخصوص خانمها) میشناسیمش .
البته تمام جاهایی که در بالا گفتیم گوریله میدونه و فکر میکنه برای ملموس شدن قضیه بود وگرنه گوریله از کجا این چیزا رو میدونه ! اون شعور و درک بالایی که اسمش رو انتخاب طبیعی یا هر چیز دیگه ای میشه گذاشت، هست که میدونه و میفهمه و این ویژگیها رو ایجاد میکنه .

Neuroplasticity

نوروپلاستیسیتی به مکانیسمی گفته میشه که طی اون سلولهای عصبی مغز فرد بالغ بر اساس تجربه و تمرین فعالیت خودشون رو تغییر و معمولا افزایش میدن . این افزایش فعالیت میتونه هم از طریق گیرنده ها )آپ رگولیشن) و هم از طریق سیناپس دهی جدید باشه . خب این یعنی چی !؟ یعنی اینکه من یه کاری رو زیاد انجام میدم ، دیگه مسیرهای مغزی من مثل بار اولی که این کار رو انجام میدادم نیست مثال خیلی بارزش رانندگیه ، راننده های حرفه ای دیگه به صورت ناخودآگاه میدونن که باید چیکار کنن یعنی به کارهایی که باید انجام بدن فکر نمیکنن . یا مثلا درمورد کسایی که یه قسمتی از مغزشون آسیب دیده ، اون فرآیندی که توسط سلولهای آسیب دیده انجام میشده توسط بخشهای دیگه انجام میشه . به عبارتی مغز برخلاف تصور قبلی یه ساختار دگم و غیرقابل تغییر نیست بلکه برای ادامه حیات فرد یا بیشتر شدن کاراییش مسیرهای ارتباطی و میزان فعالیت بخشهای مختلف خودش رو تغییر میده . ارزش این موضوع به چیه ، به اینکه اگر بتونیم بفهمیم مغز چه جوری فعالیت ها و مسیرهای خودش رو تغییر میده ، اونوقت یه انقلاب مهم در زمینه یادگیری ، حافظه ، خود آگاه و ناخود آگاه (تخیل و تجسم ) ، اعتیاد و بیماریهای روانی اتفاق میوفته . قابل توجه دوستان زیست شناس به خصوص دوستان سلولی و مولکولی ، نوروپلاستیسیتی موضوع خیلی نویی توی نوروساینسه و خیلی کم روش کار شده علاوه براین کسایی که الان تو دنیا دارن روش کار میکنن اکثرا فیزیولوژیستن که خودتون میدونید سواد مولکولیشون در چه حده ! ما که پایه ایم ، اگر علاقه مندید بسم الله!

زندگی

شاید این عکس رو دیده باشید ولی بعد 5 سال هنوز هم برای من تازه است و ملموس و زیبا . عکس مربوط به یه عمل جراحیه که مجبور بودن جنین رو قبل از تولد توی رحم مادرش جراحی کنن . خیلی زیباست و دیوانه وار سرشار از زندگی .

دربند نمره نمان

یه کتاب درسی رو نباید برای نمره خوند باید مثل یه کتاب داستان خوندش و لحظه لحظه ازش لذت برد . میخوای فصل پروتیینها رو بخونی ، ببین پروتیینها چه جوری متولد میشن ، چه جوری آموزش میبینن چه جوری با یه پروتیین دیگه جفت میشن و شروع میکنن به کار و زندگی . اگه میخوای واقعا یاد بگیری باید علمت رو بیاری تو زندگیت ، ملموس و در دسترس .

اندر احوالات بیوشیمی فیزیک

ساعت 3 تا 5 ، نزدیک افطار ، وقتی قند خونت اونقدر پایینه که فقط زنده بودن رو کفایت میکنه و اونوقت درس بیوشیمی فیزیک !
خیلی خوشم اومد از این درس . ذهن آدم رو حال میاره . برای ماها که درسهامون بیشترش حفظیه خیلی لازمه . درمورد بیوشیمی فیزیک و پدیده های مربوط بهش در آینده خواهم نوشت .

دشمنان طبیعی

آزولا یه نوع سرخسه که میتونه نیتروژن رو تثبیت کنه . یعنی نیتروژن هوا رو بگیره و به صورت یه ترکیب قابل استفاده گیاهان یعنی نیترات در بیاره . گویا یکی از مسئولان دست اندر کار در وزارت کشاورزی بر اساس کارهایی که در کشورهای خارجی (فیلیپین) شده طرح میده که این سرخس رو وارد تالاب انزلی بکنن تا بشه از آب تالاب برای کشاورزی استفاده کرد. آزولا سرخس بومی تالاب انزلی نیست ، رشدش خیلی سریعه و تقریبا تمام سطح تالاب رو داره می پوشونه و این به معنای نرسیدن نور و اکسیژن به موجودات درون تالابه . یعنی باید فاتحه ماهیهای تالاب رو خوند. در ممالک خارجه که این سرخس بومیه اونجاست و برای کشاورزی ازش استفاده کردن یه ماهیه بومی اون تالابها هم وجود داره که غذاش این سرخسه و نمیذاره مقدارش توی تالاب خیلی زیاد بشه . کاش کسی هم پیشنهاد بده که اون ماهی رو هم بیان توی تالاب انزلی پرورش بدن تا هم از شر معضل آزولا راحت بشیم و هم از پرورش اون ماهیها درآمد داشته باشیم .

سنگهایی از معدن درون

فکر می کنید اینها چی هستن!؟ اینها سنگ و کانیهایی که از توی معدن استخراج کرده باشن نیستن .اینها محصول معدنی داخل شکم ما هستن! سنگ کلیه! میبینید چقدر جالب و خوشگلن البته پدر افراد بیمار رو هم درآوردن!
از این سایت میتونید عکسهای بیشتر و جنس این سنگها رو ببینید.

سلولهای من

وقتی داریم در مورد خودمون فکر میکنیم درمورد زندگیمون ، اهدافمون ، احساساتمون ،این مسائل رومعمولا وابسته به چیزی به اسم روح و ذهن میدونیم بدون اینکه حتی ذره ای توجه به جسم خودمون داشته باشیم . جالبه من دیدم اکثر افراد فکر میکنن که این بدن مادی یه چیزه و درک و شعور و احساسات هم یه چیز دیگه یعنی اصلا تصوری بر اینکه شاید سلولهای دست من فرق اینکه دارن یه کار خوب رو انجام میدن یا بد رو نمیفهمن . مگر قرار نیست همین دست روز قیامت بر کارهای من شهادت بده ! من فکر میکنم تمام سلولها و حتی مولکولهای ما شعور دارن ، میفهمن ، احساسات ما رو میفهمن ،اصلا عملکردشون موقعی که ما خوشحالیم با موقعی که ناراحتیم کاملا متفاوته . چطور من ِ انسان که از میلیاردها سلول ساخته شدم شعور و درک دارم اونوقت سلولهایی که منو ساختن هیچ درکی ندارن! شاید این کمی غیر واقعی به نظر بیاد ولی این دلیل نمیشه که چون نمیتونیم چیزی رو خوب درک واثبات کنیم کلا وجودش رو منکر بشیم . اگر یه نگاهی به مکانیسمهای داخل سلول بندازیم ، میبینیم این همه مولکول با چه شعور و درکی دارن کار میکنن ، اگر اشتباه بکنن اشتباهشون رو شناسایی میکنن و سریع اصلاحش میکنن ، وقتی که یه سلول هیچ وظیفه و مسئولیتی داخل بدن نداره میدونه که باید بمیره و بیخود غذا و انرژی موردنیاز بقیه رو مصرف نکنه به خاطر همین مولکولهایی داخلش فعال میشن که سلول رو وارد فاز مرگ میکنه . اگر شما یه همچین شعور و درکی رو توی یک جامعه انسانی دیدید! سلولهای ما فرق اینکه شخص خوشحاله یا ناراحت یا اینکه داره ناگهانی میمیره رو میفهمن ، سلولهای ما مرگ شخص رو دوست ندارن (حتی اگه ساعتها بعد از مرگ فرد اون سلول از بین بره) و به زنده بودن عکس العمل نشون میدن . مثال بارزش در مورد یه آزمایشه که برای خلبانها و فضانوردها انجام میشه . این افراد باید بتونن نیروی گرانشی شدیدی که موقع اوج گرفتن بهشون وارد میشه رو تحمل کنن . آستانه تحمل انسان در مقابل مقدار زیاد این نیرو خیلی کمه و فرد به خاطر کند شدن جریان خون و در نهایت از کار افتادن گردش خون اول دچار حالت تهوع و بعد وارد فاز مرگ میشه . این بماند. موقعی که ما از چیزی خوشمون میاد و ازش لذت میبریم توی بخشی از مغزمون داره ماده ای به نام دوپامین ترشح میشه . یعنی ایجاد حس لذت وابسته به ترشح این ماده است . موقعی که فرد توی آزمایش تحت این فشار شدید قرار میگیره حالش بد میشه و بعد بیهوش میشه (ورود به فاز مرگ) تا بیهوش میشه آزمایش رو متوقف میکنن و بلافاصله فرد به هوش میاد البته با خنده و کلی حال کردن و به زبان خودمون ابراز اینکه ، ایول ! چقدر باحال بود !

بریم توی مغز ، تا آزمایش متوقف شد و شخص از فاز اولیه مرگ خارج شد سلولهای بخش احساسات مغز شروع میکنن به ترشح دوپامین ، به خاطر همین فرد وقتی به هوش میاد کلی حال میکنه ! وجود این دوپامین برای چیه ؟ برای اینکه شخص از این زنده و مرده شدن حال بکنه !؟ نه من فکر میکنم یه شعور عظیم در سلولهای ما هست که فرق زنده بودن و مردن ، فرق خوشحال بودن و ناراحت بودن رو میفهمه و بهش عکس العمل نشون میده . سلولهای ما زنده بودن رو، مسئولیت داشتن رو کاملا درک میکنن . چطور من ِ انسان اینها رو نمیتونم درک کنم !

دنبال تو بودن

گاهی بعضی خرده میگیرن که چرا بیخودی میخواید همه چی رو الهی جلوه بدین و حتی اگه در مورد شست پاندا هم میخواید حرف بزنید یه جوری بلاخره قضیه رو میکشونید به خدا . من فکر میکنم یه کتاب زیست یا شیمی یا هر علمی از یه کتاب معارف بهتر میتونه خدا، عظمتش و عشقش رو برای انسان اثبات کنه . چون کاری میکنه که با چشمهای خودت این عظمت رو ببینی نه بر اساس درک و بینش شخص نویسنده . اما اگه بخوای مثل حافظ رندانه جواب این حرفها رو بدی میشه این شعر که بدجور به دلم نشسته :

چون چشم تو دل می برد از گوشه نشینان

دنبال تو بودن گنه از جانب ما نیست

قانون طبیعت

وقتی هشت پا ، یه کوسه رو میخوره! خب قانون طبیعته ، وقتی داری میخوری حواست باشه که خودت هم بلاخره خورده میشی . همیشه ، قویتری وجود داره . مصداق بارز ای کشته که را کشتی ... !